KANGIATA ILLORSUA

Quppernermiit quppernermut ilitsersuut – atuakkamut Book Creatorimut “Qimmilivik”

Atuartut Kangiata Illorsuata assingi marluk takussavaat, aasakkut ukiukkullu.

Klassemi oqaluuserisinnaavarsi:

• Kangiata Illorsua suunersoq.
• Kangiata Illorsuata eqqaa qanoq isikkoqarpa.
• Aasap ukiullu assigiinngissusaat.
• Najugassinni aasap ukiullu qanoq assigiinngitsigippat.

Atuartut nunap assinga Kalaallit Nunaat takussavaat. Ilulissat sumiinnersoq tikkuuteqarpoq.

Klassemi oqaluuserisinnaavarsi:

• Nunap assingani suna takuisiuk.
• Ilulissani inuit qassit najugaqarpat.
• Kalaallit Nunaat aamma Ilulissat pillugit suna aamma nalunngilisiuk.
• Nunap assingani sumiiffiit allat nalunngilisigiit.

Atuartut nunarsuup assingata ilaa takussavaat.

Atuartut tikkuut atorlugu sumi najugaqarnerlutik takutissavaat.

Tikkuut karsimi qaqortumiippoq nunallu assingatigoortillugu.

Klassemi oqaluuserisinnaavarsi:

• Illoqarfissi sumiinnersoq.
• Illoqarfimmi najugassinni inuit qassit najugaqarpat.
• Nunap assingani sumiiffiit allat nalunngilisigiit.

Taava maanna atuartut podcasti Qimmilivik tusarnaassuaat. Podcasti qupperneq 12-imi asseq toorlugu nassaarissavarsi.

Atuartut marlukkaarlutik eqimattaarakkaarlutilluunniit tusarnaarnissaat innersuussutigineqarpoq.

Atuartut tusarnaaqatitik ilagalugit tusarnaakkatik pillugit minutsialunnguit oqaluuseritikkit.

Qupperneq 13-imi atuartut immiussaaqqanik sanassapput, podcasti pillugu oqaluttuarlutik.

Quppernermi assilissat eqqaamanissaannut ikiuutaasinnaapput.

Book Creator webimi imannak nipimik immiussisarput:

1. + tooruk
2. optag toqqaruk
3. start optagelse tooruk
4. Immiussineq naammassippat stop optagelse tooruk
5. brug optagelse tooruk

Book Creatorip appiani imannak nipinik immiussisoqartarpoq:

1. + tooruk
2. Add Sound toqqaruk
3. toortagaq aappalaartoq tooruk
4. Immiussineq naammassippat toortagaq aappalaartoq tooqqiguk
5. Yes tooruk

Maanna immiussaq nipit ilisarnaataanik ilisisarnaateqalerpoq. Ilisarnaat kissaatigisamut ilineqarsinnaavoq. Immiussaq tusarnaaqattaarneqarsinnaavoq.

Klassit katersuunnerat

Qupperneq 12-13 suliaralugu naammassippat, klassi ataatsimoorluni oqaloqatigiinnissaa innersuussutigineqarpoq.

Allattarfissuarmi oqaluutiutigalusi allannissarsi ilaatigullu isummap imarisai oqaatsillu paasinnissutissat allannissaat innersuussutigaarput.

Klassemi oqaluuserisinnaavarsi::

• Atuartut podcastimut tusarnaarnerminni suna tupaallaatigivaat.
• Podcastimi isummat imarisai oqaatsillu paasinnissutissat tusaavaat.

Uani ataani oqaloqatigiinnermut isumassasiorsinaavutit.

Isummat imarisaat aamma oqaatsit paasinnissutissat

• Kulturi

Kulturi naleqartitanik ataatsimoorussanik, ileqqunik, ilitsoqqussanik, ilisimasanik isummanillu imaqarpoq, taamaasillunilu inuiaqatigiit inuilluunniit ataasiakkaat oqaluttuarisaanermi sumiiffimmilu takutitttarlugu.

• Piniartuunermi aalisartuunermilu kulturi

Kalaallit Nunaat Thulemut nunasiartortut siulliilli ukiut 4-5000 matumasiorna pimmatali, pinngortitami pisuussutsit aalisakkat, timmissat nunami imarmilu miluumasut pinngitsoorneqarsinnaanngillat. Piniarneq ingasammik aalisarneq suli inuunermut, kalaallinut kalaallinullu inuiaqatigiinnut, suli tunngaviuvoq pingaarutilik. Taakku piumasaqaatit taaneqartut nammineq kulturerisamik ineriartortitsinermik kinguneqarput, ilitsoqqussanik tunngaveqarlutik.

Kalaallit kulturiat pillugu suna nalunngilisiuk?

Kulturit allat suut nalunngilisigit?

• Sukaq tunngaviusoq – qimmit kalaallit aalisarnermut piniarnermullu kulturianni sukaapput tunngaviusut.

Sukaq tunngaviusoq tunngaviit ilagaat, arlaannut pissutaasoq imaluunniit ilaasoq. Illu tunngaveqanngitsoq uppissinnaavoq. Sermeq iminngortarpoq isseqanngikkaagat; issi sermiliornissamut pissutaavoq. Qimmit pisat, aalisakkat inuillu sikukkut qaqqakkullu, allatut pisinnaanngikkaagat, assartortarpaat.

Sooruna qimmit kulturimi uani sukaasut tunngaviusut?

Qimmeqarani piniartuusoqarsinnaava aalisartuusoqarsinnaallunilu?

• Inuunermut qitiusoq – inuiaqatigiinni / pisanik inunnillu angallassinermi

“Inuiaqatigiinni qimmeq inuunermut qitiuvoq, kinguaariippassuarnilu pisat kalillugit nunaqarfimmut angerlaattarsimavaat, inuillu nunaqarfiit akornanni nunallu assigiinngitsut akornanni angallattarsimallugit.”, podcastimi taama nipeqarpoq. Qimmit suli pingaaruteqaraluartut, minnerunngitsumik takornariaqarnermut sukkaniunnernullu nuannarineqarluartunut, snescooteri atungaaneruleraluttuinnarpoq.

Inuunermi qitiusoq suup ingerlanissaanut pingaarutilik. Qimmit pingaaruteqarput, pisat nunaqarfinnut illoqarfinnullu angelaannissaannut. Allatut pisinnaanngikkaagat.

Inuunermut qitiuneq inuiaqatigiinnut qanoq isumaqarpa?

Illit ulluinnarni suna inuunerni qitiuva?

• Kaaviiaarneq – pisat kaaviiaarnerata sermip kaaviiarnera malittarpaat

Kaaviaarnerup ilisarnaatigaa, suulluunnit utikannera, uteqqinneqartarnera.

Ulloq unnuarlu ilisimaneqartumik aalajangersimasumillu ingerlaaseqarpoq. Ullumik unnuamillu agguagaavoq. Ukiup allanngorarnera takkuttarpoq ingerlaqqillunilu, aalajangersimasumik tulleriiaarluni. Sermeq kaaviiaarfeqarpoq. Sermip aalanera issimik kiassutsimillu sunnerneqartarpoq (Ukiup allanngorarnerata kaaviiaarnera), taassumalu piniagassat inuunissaat sunniuteqarfigisarlugit.

Ukiup allanngorarneri sisamat qanoq taaguuteqarpat?

Najugarisarni ukiup allanngorarnerata suut ilisarnaatigaat?

• Ilitsoqqussat – qimmit, piniarneq aalisarnerlu

Qimmit qimuttut kalaallit ilitsoqqussaannut immikkut ittunut atapput, soorlu aataa Nielsip ernutaminut ingerlateqqitassagaa.

Qimmeq sulisup ilaqutariillu qimmiata suut assigiinngissutigaat?

Ilitsoqqussaq sunaava, suut ilitsoqqussat allat suut nalunngiligit?

• Maqaasineq – Aataa Nielsi Ilulissani najugaqarpoq ernutaalu Williami Hjørringimi najugaqarluni. Aataa Nielsip ernuttani maqaasivaa, taamanilu milittagassarsiorlutik angalaartarnitik piniariaqatigiittarnitillu maqaasillugit.

Williami aataanili Messengerikkut oqaluuttarput. Messenger sunaasoq nalunngilisiuk?

Maqaasisasi ungasittumiittut qanoq oqaloqatigisarpigit?

Williamip qimmini maqaasivai, aataa Nielsillu Williami maqaasivaa. Qimmimmita suna maqaasivaat?

Atuartut Kalaallit Nunaata Danmarkillu nunap assinga isiginnaarpaat. Ilulissat Hjørringillu sumiinnerinik tikkuuteqarpoq. Der er en markør der viser hvor Ilulissat ligger og hvor Hjørring ligger .

Klassemi oqaluuserisinnaavarsi:

• Williamikkut aataanilu qanoq imminnut ungasitsiginersumi najugaqarnersut.
• Hjørringimit Danmarkimiitumiit Ilulissanut Kalaallit Nunaaniittumut angalaneq 10 tiimingajannik sivisussuseqarpoq.
• Ungasissumi najugalimmik nalunngisaqarpit
• Qanoq qaqugukkullu tikeraartarpisi

Maanna atuartut namminneq allattaavimminni oqaatsit allattarfissuarmiittut malillugit allassapput.

Allatanik assinillu ikkussisoqarsinnaavoq.

Book Creator webimi:

1. + tooruk
2. Allatamik toqqaagit allallutillu imaluunniit allatassaq mikrofonimut immiuguk
3. Assimik toqqaagit Googlemlu assinik ujarlerit. Nammineq assiutitit ikkussinnaavatit.

Book Creator app-imi:

1. + tooruk
2. Add text toqqaruk allatassarlu allallugu imaluunniit allatassaq mikrofonimut tastaturimiittumut immiuguk
3. Add Photo assilu kissaatigisaq ikkullugu.

Atuartut aamma titartaariarlutik quppernermut ikkussinnaavaat. Siuliani nassuiarneqarneratuut assit ikkutikkit.

Atuartut qimmit qimuttut assilissavaat imaluunniit Kalaallit Nunaanni qimmit assinginik ujarlissapput.

Book Creator webimi imaasiortarput:

1. Sinaakkutaa tooruk
2. billeder toqqaruk
3. Kalaallit qimmiata qimuttup assinganik ujarlerit
4. Asseq kissaatigisaq tooruk
5. Tilføj tooruk

Book Creator appiani imaasiortarput: 

1. Internettimi Kalaallit qimmiata qimuttup assinganik ujarlerit

1. Assit kamerarullenimi toqqukkit
2. Sinaakkutaa tooruk
3. billedikonet toqqaruk

5. Asseq kissaatigisaq tooruk

Atuartut namminneq qimussimik modeliliussapput.
Bilag 1-imi qiortagassanik ujarlerit .

Qimussertoq naammassippat assi atuakkamut ikkunneqassooq.
Modeli isumassarsiorfigiuk.

Modeli Qassiarsummi nunaqarfimmi atuarfimmit qiortagassat malillugit sanaaq

Papirklip / Kalaallit Nunaat, Qiortakkat Søren Thaaemit

Atuartut qimmertik qimuttoq pillugu oqaluttuaaraliussapput.

Oqaluttuaq, atuartut namminneq iPadiminnik assilisaminnik, assinik sisamanik assigiinngitsunik assitaqassaaq. Assit qimmeq qimuttoq pillugu oqaluttuaarannguamik oqaluttuassaaq.

Assit karsinut sisamanut qupperneq 22-23-miittumut ikkunneqassaput.

1. Sinaakkutat arlaat tooruk
2. Assiliivik tooruk
3. Sinaakutamut assi ikkuguk

Taassuma kingorna atuartut assinut tamanut nipinik immiussissapput.

Book Creator webimi imannak nipimik immiussisarput:

1. + tooruk
2. optag toqqaruk
3. start optagelse tooruk
4. Immiussineq naammassippat stop optagelse tooruk
5. brug optagelse tooruk

Book Creatorip appiani imannak nipinik immiussisoqartarpoq:

1. + tooruk
2. Add Sound toqqaruk
3. toortagaq aappalaartoq tooruk
4. Immiussineq naammassippat toortagaq aappalaartoq tooqqiguk
5. Yes tooruk

Maanna immiussaq nipip ilisarnaateranngorpoq. Ilisarnaat kissaatigisamut ilineqarsinnaavoq. Immiussaq tusarnaartaqattaarneqarsinnaavoq.

Uani atuagaq Qimmeq atuarsinnaavat, taassuma kalaallit qimmiat qimuttoq imarivaa.

Quppernerni tulliuttuni atuakkap ilamininngua suliassatut toqqarsimavarput.

Atuagassartaa klassimi atuaneqarnissaa innersuussutigissavarput.

Piumagussi, atuakkami sammisanik arlalinnik nassaassarsiorsinnaavusi, taamaasillusi kalaallit qimmiat qimuttoq ilikkagaqarfiginerulerlugu.

Quppernerit 6-9 nipituumik atuartunut atuarsiuk.

Klassemi oqaluuserisinnaavarsi:

• Qimmip qimuttup suna immikkuullarissutigaa?
• Qimmit qimuttut pillugit inuunissinniit suna nalunngilisiuk? 

Taassuma kingorna atuartut qimminut qimuttunut ilisimasaminnik qupperneq immissuaat.

Allassinnaapput imaluunniit naatsunnguanik immiussisinnaapput.

Book Creator webimi imannak nipimik immiussisarput:

1. + tooruk
2. optag toqqaruk
3. start optagelse tooruk
4. Immiussineq naammassippat stop optagelse tooruk
5. brug optagelse tooruk

Book Creatorip appiani imannak nipinik immiussisoqartarpoq:

1. + tooruk
2. Add Sound toqqaruk
3. toortagaq aappalaartoq tooruk
4. Immiussineq naammassippat toortagaq aappalaartoq tooqqiguk
5. Yes tooruk

Maanna atuartut qimmeq qimuttoq pillugu ilikkagaqartorujuupput.

Naggataarusiullugu nammineq qimmertik titartaassavaat qalipaalluguluunniit.

Atuartut qimuttumik qimmiuteqarlutik takorluussavaat. Atuartut namminneq qimuttumik qimmeqarunik, suliassaq naleqqussarneqassaaq, qimmivitsik qimuttoq pillugu oqaluttuarlutik.

Titartagaq naammassippat, atuakkamut assiliaq ikkunneqassaaq.

Klassemi oqaluuserisinnaavarsi:

• Qimmeq qimuttoq qanoq ateqarnersoq.
• Qimmimut qanoq attaveqarpit.
• Qimmeq qimuttoq qanilligaanni, suna eqqaamasassaava.
• Qimmeq qimuttoq ilaqutariit qimmiannit qanoq innerua.

Klassemi oqaluuserisinnaavarsi:

• Qimmeq qimuttoq qanoq paarineqartarpa.
• Qimmeq qimuttoq sutortarpa.
• Qimmeq qimuttoq sumi najugaqarpa.

Atuartut klassiminnut assilissanik oqaluttualiatik takutissavaat.

Utertitsiffigitinnermi ajunngitsumik isornartuinissamut sinaakkutissat isumagikkit. Atuartut isummernissaat tapersersorneqassaaq: Suna ajunngila – suna pitsanngortinneqarsinnaava.

Pisariaqanngilaq nutaamik assilissanik oqaluttualiornissaq, kisiannili atuartut ajunngitsumik isornartorsiuinissaq paasissavaat suliaralugulu.

Kangiata Illorsuani podcastinik allanik suliaqassagussi, atuartut Book Creatorimi atuakiiaat toqqorneqassaaq, atoqqissinnaaniassammat.

Kissaatigigukku, atuartut klassiminnit utertitsiffigineqarnissaat, assilissat oqaluttualiat suliareqqinnissaannut piffissamik immikkoortitsisinnaavutit.

Podcasti Qimmilivik Kangiata Illorsuata Ilulissaniittup ineriartortitaraa.

Podcastimi Qimmilivimmi ilinniartitsinermi atortussat Lotte Brinkmannimit Anholtimeersumit ineriartortinneqarput Leg med IT siunnersuisoqatigalugu.

Atuartut atuagaat Book Creator suliniummit Nutaaliortameersuuvoq Kivitsisamiit. Qiortagassaq Rikke Falkenberg Kofoedimit aamma Daniella Manuelimit, Leg med IT-mit ineriartortinneqarpoq.

Ilinniartitsinermi atortussat Qimmilivik Creative Commons kreditering-licens CC:BY-mit saqqummersitaavoq.

Suliniut – Qimmeq Ilisimatusarfimmiit Københavns Universitetimiillu ineriartortinneqarpoq. Meeqqat atuagaat Qimmeq – kalaallit qimmiat qimuttoq – Anne Katrine Gjerløffimit, Ilisimatusarfimmit Statens Naturhistoriske Museumimiillu ineriartortinneqarpoq.

Atortussat allannertaat, suliassartaat assiliartaallu agguarneqarsinnaapput, saqqummerseqqinneqarsinnaapput suliareqqinneqarsinnaallutillu, taamaallaat suminngaanneernersut nalunaarutigalugit tassalu ‘Hundepladsen by Isfjordscenteret Ilulissat’.