KANGIATA ILLORSUA

Atuartut atuagaanni Book Creatorimi ”Kiffaanngissuseq Navianartullu”-mi quppernermiit quppernermut ilitsersuut

Atuartut Kangiata Illorsuata assingi marluk takussavaat, aasakkut ukiukkullu.

Klassemi oqaluuserisinnaavarsi:

• Kangiata Illorsua suunersoq.
• Kangiata Illorsuata eqqaa qanoq isikkoqarpa.
• Aasap ukiullu assigiinngissusaat.
• Najugassinni aasap ukiullu qanoq assigiinngitsigippat.

• Atuartut nunap assinga Kalaallit Nunaat takussavaat. Ilulissat sumiinnersoq tikkuuteqarpoq.

  Klassemi oqaluuserisinnaavarsi:

  • Nunap assingani suna takuisiuk.
  • Ilulissani inuit qassit najugaqarpat.
  • Kalaallit Nunaat aamma Ilulissat pillugit suna aamma nalunngilisiuk?
  • Nunap assingani sumiiffiit allat nalunngilisigiit?

Atuartut Nunarsuup assingata ilaa takussavaat.

Atuartut tikkuut aappaluttoq atorlugu sumi najugaqarnerlutik takutissavaat.

Tikkuut karsimi qaqortumiippoq nunallu assingatigoortinneqassaaq.

Klassemi oqaluuserisinnaavarsi:

• Illoqarfissi nunaqarfissiluunniit sumiinnersoq.
• Illoqarfimmi nunaqarfimmiluunniit najugassinni inuit qassit najugaqarpat.
• Nunap assingani sumiiffiit allat atii nalunngilisigiit?

Maanna atuartut podcasti Kiffaanngissuseq Navianartullu tusarnaassavaat. Qupperneq 12-imi asseq toorlugu podcasti ammarsinnaavaat.

Atuartut marlukkaarnissaat eqimattaaqqatulluunniit sulinissaat innersuussutigineqarpoq.

Podcastimut tusarnaannginnermi, podcastip imaa naatsunnguamik qanoq imaqarnersoq oqaluttuarisinnaavat.

1. Ane Sofiep oqaluttuaraa
   1. pinngortitami qimussernermi kiffaanngissuseq immikkut ittoq.
   2. ukiup ilaa qimusserfigineqartartoq sivikilligaluttuinnartoq.
2. Flemmingip oqaluttuaraa
   1. sikumi navianartoqartoq, qanorlu qimmit tusarnaarnissaat pingaaruteqartigisoq.
   2. piniartut illuaraannut aalisarfinnullu aqqut naliginnaasoq 10-15 km-iuvoq.
   3. maanna sermip nalunartoqarnera pissutaalluni aqqut nutaaq qaqqatigoortoq 40 km-it missaanni ungasissuseqarpoq.
3. Klausip oqaluttuaraa
   1. qimmini sikumukarusungaarmata, suli qamutinut pitunnagit aallartoorluni. Villy Siegstadimut ikitissimalluni oqaluttuaraa, qanorlu qimmii qimussertup allap tigusimanerai oqaluttuaralugu.
   2. ikisisualu tassaasimalluni nuna tamakkerlugu qimussimik pissartaq.
   3. qimmit qanittumut qimusseraagamik pillangajaasartut naalanngillutillu, ungasissumukaraagamilli soorlu 1400-1500 km sermersuarmut, imminnut atalluaqqinnaalersarput.
4. Qimmit sermersuakkooreeraagamik (qaammatip aappaa avillugu) ”allanik pilersaaruteqartartut” ingerlaannarlu Kangiata Illorsuata eqqaanut qimmilivimminukartarlutik.

Atuartut podcasti tusarnaareerunikku, sanilitik tusaasatik pillugit oqaloqatigisinnaavaat.

Qupperneq 13-imi atuartut podcasti pillugu immiussillutik oqaluttuassapput.

Quppernermi assilissat tusarsimasaannut eqqaamassutaasinnaapput.

Book Creator webimi imannak nipimik immiussisarput:

1. + tooruk
2. optag tooruk
3. start optagelse tooruk
4. Immiussineq naammassippat stop optagelse tooruk
5. brug optagelse tooruk

Book Creator Appiani imannak nipimik immiussisoqartarpoq:

1. + tooruk
2. Add Sound toqqaruk
3. toortagaq aappaluttoq tooruk
4. Immiussineq naammassippat toortagaq aappaluttoq tooruk
5. Yes tooruk

Maanna immiussaq nipit ilisarnaataanik ilisisarnaateqalerpoq. Ilisarnaat kissaatigisamut ilineqarsinnaavoq. Immiussaq tusarnaaqattaarneqarsinnaavoq.

Klassit katersuunnerat

Ataatsimut katersueqatigiinnermi klassi ataatsimut oqaloqatigiissapput. Atuartut imminnut isumassarsiortikkit oqaatsit oqaaseqatigiillu atugaat immikkut isiginiakkit.

Taaguutit oqaatsillu pingaarutillit allattarfissuarmut allattarnissaat innersuussustigaarput.

Klassimi oqaluuserisinnaavarsi:

• Atuartut podcastimut tusarnaarnerminni suna tupaallaatigivaat.
• Taaguutit oqaatsillu pingaarutillit atuartut podcastimi nalaataat.

Ataatungaani oqaloqatigiinnissamut isumassarsiorsinnaavutit.

Taaguutit ilaannut Book Creatorimi suliassaliortoqarsimavoq.

Ilissi aamma piumagussi oqaluuserisassaasinnaasunut, taagutinut oqaatsillu pingaarutillit quppernernut ilanngussinnaavasi.

Taaguutit oqaatsillu pingaarutillit

• Kiffaanngissuseq – Ane Sofie pinngortitamiippoq nuannarisamini.

Kiffaanngissuseq Ane Sofiemut tassaavoq, namminiusinnaanini qimminilu sulisut tulluusimaarutigalugit. Pinngortitaq Ane Sofiep sumiiffigisaa tassaavoq, Kangiata eqqaani nunap ilaa.

Qaqugukkut kiffaanngissuseqartutut misigisarpit?

Qaqugukkut tulluusimaartarpit?

Ilissinni pinngortitaq qanoq isikkoqarpa?

• Navianartut – sermeq siumut oqaatigiuminaatsuuvoq.

Sermeq pinngortitarlu kiffaanngissuseqarfiugaluarlutik aamma navianartuusinnaapput. Maanna sermeq pisarnermisuut sukkanerusumik aakkiartortalermat, siumut oqaatigiuminaatsunngornikuuvoq. Taamaattumik sukkut qimussernerluni eqqummaariffissaavoq.

Sikumi navianartunut qimmit qanoq ilillutik ikiuutaasarpat?

Ulluinnarni navianarsiortarpit?

Navianartoq qanoq ilillugu paasisarpiuk?

• Qimussiussisoq – qamutinik aqutsisoq.

Ane Sofie aamma Flemming qimussiussisartuupput.

Qimussiunngitsunik qimussiussisoqarsinnaava?

Qimussiussisutut suna pingaartuusoraajuk? 

• Qimmit pituutallu – qimmit qimuttoqatigiittut ataatsimoorput. Qamutinut pituutalerlugit anulerlugillu pitussimapput.

Qimuttoqatigiit ataatsimoortikkaanni, qimmit imminnut qanoq attaveqatigiinnersut eqqarsaatigisariaqarpoq. Qimmit nukittuujusussaapput qimmillu ittoqutaalluartussaallutik.

Qimmit qimuttussat immikkoortissimagaanni qileruserneqartussaapput. Anunik pituutanillu tamanna pisarpoq. Anut qimminut ikkunneqartarput, pituutaallu anunut qamutinullu pitoqqasarput. Pituutaat arlaarsaatitut siaangakkajuttarput.

Sooruna qimuttut qimuttoqatigiittut ataatsimut katersortariaqartut?

Sooruna qimuttoqatigiit ataatsimoortinniarlugit imminnut qanoq ataqatigiinnersut ilisimassallugu pingaaruteqartoq?

• Piniartut illuaraat – illuaraq piniartunit atorneqartoq.

Ilulissat eqqaanni marlunnik piniartut illuaraqarput. Tamarmik kommunip illuutigai. Illuaqqat piniarfigissumiipput. Illoqarfimmiiit ungasilaarput, taamaattumik piniartut unnuiffigisarpaat. Aqqutaalu, sermeq ilummukarnerusimammat, takininngornikuulluni. Illuaqqat qanganisarpaluttorujuupput. Ilisiverujuttut ittumi sinittoqartarpoq (amerlasinnaapput), kiappallaaraagallu natermut innartarput.

Kangiani aalisakkat qanoq ittut pisarineqartarpat?

Maanna atuartut qimmitik katersussavaat. Takorloorneqassaaq, Ilulissaniit piniartut illuannut Aattartumiittumukassallutik, taannalu 40 km missaanik ungasissuseqarpoq.

Qimmitik katitissavaat, siumut utimullu isumannaatsumik angallassisinnaanngorlugit.

Qupperneq 14-15-imiippoq asseq qimmit aappaluttunik pituutallit. Klassissinni asseq oqaluuserisiuk. Atuartut asseq quppernerni tulliuttuni suliassanut isumassarsiffissatut atorsinnaavaat.

Qupperneq 16-17-imi atuartut namminneq qimmitik suliarissuaat.

Book Creatorimi qimmit ilusaannik ujarlersinnaapput. Qimminik racenik assigiinngitsunik toqqaasinnaapput. Atuartut qimmitik atsissavaat.

Quppernermi qimmeq titarnerlu ikkusimapput. Titarneq qimmip pituutarivaa. Atuartut namminneq titarnernik ilaartuissapput, taamaasillutik qimmitik qamutinut pitunniassavaat, qimmeqatigiiit akulerunnialerunikkit.

Tulliuttut isumaliutigissavaat:

• Qimmit qassit qimuttorissavaat?
• Qimmit qanoq ittunik piginnaasaqassappat? Ass. ittoqut, qimmeq nikittooq, qimmeq malinnaasartoq il.il.
• Ilaat takinernik/naannernik pituutaqassappat, saarliuniassagamik imaluunniit tunorliuniassagamik?
• Ilusilersukkanik ikkussineq

Book Creator webimi imannak iliortarput:

1. + tooruk
2. figurer toqqaruk
3. Qimminik ujarlerit atugassatillu toqqakkit

Book Creator app-imi imannak iliortarput:

1. + tooruk
2. shapes toqqaruk
3. Qimminik ujarlerit atugassatillu toqqakkit

Atuartut namminneq pappilissanik qamusiussapput; qupperneq 16-17-imiittut qimmitik atorsinnaavaat imaluunniit nutaanik qimmitalersinnaavaat. Bilag 1-imi qiortagassamik ujarlerit.

Qimussiliartik naammassigunikku assilissavaat, atuakkamilu qupperneq 18-19-imut ikkutissavaat.

Sanariigaq isumassarsiorfigiuk.

Qassiarsummi nunaqarfiup atuarfiani qiortagassaq Kalaallit Nunaat

malillugu atuartut sanaavat, Qiortakkat Søren Thaaemit.  

• Assinik ikkussineq

Book Creator webimi imannak assinik ikkussisarput:

1. Sinaakkutaa tooruk  
2. billeder toqqaruk

1. Assilissanik atugassarnik ujarlerit, imaluunniit assiliaateqaruit nammineq titartarsimasarnik ikkunniakkannik ”overfør fra computer” toqqaruk.
2. Asseq kissaatigisaq tooruk
3. tilføj tooruk

Book Creator app-imi imannak assimik ikkussisarput: 

1. Sinaakkutaa tooruk
2. + tooruk
3. Kamera toqqaruk
4. Titartakkat assiliuk
5. brug billede toqqaruk

Taaguutit oqaatsillu pingaarutillit kingulliit aajuku.

• Annaassiniarneq – annaassiniaasartut; qulimiguulimmik, ambulancenik umiarsuarmilluunniit ajutoorsimasut ikiortussaavaat.

Siku nalunarsippat, imaassinnaavoq aalisartut qimmillu sikumi annaanniarneqartut.

Ajutooraanni kina ikiuussinnaava?

Ambulancenut ilaanikuuit imaluunniit ilaanikumik nalunngisaqarpit? 

• Nunarsuaq – nunarsuarmi sila kissatsikkiartuinnarpoq

Oqaatsimi nunarsuaq-mi nunarsuaq tamarmi pineqarpoq. Tamannalu isumaqarpoq Nunarsuaq tamarmi kissatsikkaluttuinnartoq.  

Nunarsuup sumiiffillu suna assigiinngissutigaat?

• Silap pissusaata allanngoriartornera – sila kianninngorpoq sikulu aalluni

Silap pissusaata allanngoriartornera pineqartillugu, aamma oqakkajuttarpugut nunarsuaq kissakkiartortoq drivhuseeffektilu. Drivhuseffekti tassaavoq, drivhusimiit gassi aniatillugu, taamaasilluni Nunarsuaq kissakkaluttuinnarpoq – drivhusimitulli. Drivhusimiit gassi aniasoq assersuutigalugu CO₂ -juvoq. Kalaallit Nunaanni silap pissusaata allanngoriartornera imaappoq siku sukkanermik pisarnermiillu siusinnerusumik aakkiartortoq.

Sikup aakkiartornera sukkanerullunilu siusinninngornera Ane Sofiemut Flemmingimullu qanoq isumaqarpa?

allanngoriartornera sumut atatillugu tusarnikuuiuk? 

• Ukiup ilaa – Ukiup ilaa qimusserfiusartoq sivikilligaluttuinnarpoq.

Aput sukkanerusumik aattalerpoq, tamannalu isumaqarpoq, ukiup ilaa qimusserfiusartoq allanngorluni. Siusinnerusukkut oktobarip qeqqaniit maajip/juunip tungaanut qimussertoqartarpoq. Maanna novembarimiit/decembarimiit apriilip naanissaata tungaanut qimussertoqartarpoq. Imarmi sikoqarpallaarneq ajormat, qimussimik Kangianukartoqarnissaa ulorinarpoq.

Ukiup ilaa, ulluinnarni qanoq nalaartarpiuk?

Sooruna ukiup ilaa qimusserfiusartoq sivikinninngorsimasoq?

• Sermersuaq – Sikumi sumiiffik sermimimit qalligaq.

Nunatsinni sermersuaq silarsuarmi anginersat tulleraa; Sikujuitsoq kujallermi sermersuaq anginersaavoq.

Sermersuaq tamarmi aakkaluaruni Nunarsuup sinnera qanoq isikkoqassagaluarpa?

Sermersuaq tamarmi aakkaluarpat nunat ilaat qarsunneqassagaluarpaat?

Qupperneq 20-21-mi Ilulissat eqqaani nunap asseqarpoq, tassani piniartut illuaraat ilisarnaaserneqarsimapput, taakku Ane Sofiep uiata Fleminngip podcastimi eqqaavai. Fleminngip oqaluttuaraa, sikumut aalisariarfimminnut aqqutertik allanngortittariaqarsimallugu. Siusinnerusukkut aqqutaa qaninneq tassaavoq, Aallaaniarfimmut piniartut illuaraannut qimusserneq. Taanna aqqut 10-15 km-it missaanniippoq.

Maanna aqqummi tassani sikoqarpallaarunnaarnikuuvoq, taamaattumik angallavissaanani. Maanna qaqqakkut portusuukkoorluni Aattartup illuaraanukartarput, taannalu aqqut 40 km-it missaanniippoq.

Piniartut illuaraasa nunap assitaata saniatigut allamik nunap asseqarpoq, sikup killigisimasaa 1880-imiit 2018 qanoq allanngorsimanersoq takutinneqarpoq.

Atuartut quppernerit 20 aamma 21 Fleminngip qimmiisalu aqqutaat allanngortariaqarsimasoq pillugu oqaluuseralugu atorsinnaavaat, tamannalu silap pissusaata allanngoriartornerata qanoq sunnersimaneraat. Oqaluuserinninnertik immiutissavaat lydfiilitullu ikkullugu.

• Nipimik immiussineq

Book Creator web-imi imannaq nipimik immiussisoqartarpoq:

1. + tooruk
2. optag toqqaruk
3. start optagelse tooruk
4. Immiussineq naammassippat stop optagelse tooruk
5. brug optagelse tooruk

Book Creator app-imi imannak nipimik immiussisoqartarpoq:

1. + tooruk
2. Add Sound toqqaruk
3. Toortagaq aappaluttoq tooruk
4. Immiussineq naammassippat toortagaq aappaluttoq tooqqiguk
5. Yes tooruk

Qupperneq 22 aamma 23-mi atuartut oqaaseqatigiinnik oqaluttuaaqqanilluunniit oqaatsit pingaarnerit sammeriikkat atorlugit sanasinnaapput. Allassinnaavaat, lydfiilitut immiussinnaavaat, imaluunniit titartaasinnaapput assiliarlu ikkullugu. Suliaat podcastimi suleqqinnermi atorneqassapput.

• Nipimik immiussineq

Book Creator web-imi imannak nipimik immiussisoqartarpoq:

1. + tooruk
2. optag toqqaruk
3. start optagelse tooruk
4. Immiussineq naammassippat stop optagelse tooruk
5. brug optagelse tooruk

Book Creator app-imi imannaq nipimik immiussisoqartarpoq:

1. + tooruk
2. Add Sound toqqaruk
3. Tryk på d
4. Toortagaq aappaluttoq tooruk  
5. Immiussineq naammassippat toortagaq aappaluttoq tooqqiguk
6. Yes tooruk

• Assinik ikkussineq

Book Creator webimi imannak assinik ikkussisarput:

1. Sinaakkutaa tooruk
2. billeder toqqaruk
3. Assilissanik atugassarnik ujarlerit, imaluunniit assiliaateqaruit nammineq titartarsimasarnik ikkunniakkannik ”overfør fra computer” toqqaruk.
4. Asseq kissaatigisaq tooruk
5. tilføj tooruk

Book Creator app-imi imannak assimik ikkussisarput: 

1. Sinaakkutaa tooruk
2.  + tooruk
3. Kamera toqqaruk
4. Titartakkat assiliuk
5. brug billede toqqaruk

Assilissat pingasut qupperneq 24-miittut atorlugit silap pissusaata allanngoriartornera ataatsimut oqaluuserisiuk. Atuartunut allataq atuarteqqaarsiuk, assilissallu sanilitillu oqaluusereqqaarlisigit, klassimi ataatsimut oqaluutinnginnermi.

Aajuku oqaluuserinninnissamut siunnersuutit:

• Silap pissusaata allanngoriartornera sunaava?
• Silap pissusaata allanngoriartornerani kikkut sunnerneqarpat?
• Drivhusgassi sunaava?
• Nunarsuup drivhusitut ilernera qanoq isumaqarpa?
• Silap pissusaata allanngoriartornera pissutaalluni siku kisimi aappa?

Uani aamma uani silap pissusaata allanngoriartornera pillugu ilisimasaqarnerulersinnaavutit.

Maanna atuartut Kiffaanngissuseq Navianartullu, qimmit, qamutit, piniartut illuaraat silallu pissusaata allanngoriartornera pillugit suliaqareerput. Suliaminnut naggasiutigalugu titartakkamik titartaassapput. Suna titartarsimanerlugu oqaluttuartumik immiussamik, nipimik fiilimik ikkussissapput.

Titartagaq podcastimiit aallaaveqassooq kiisalu Book Creatorimi suliarisimasaniissalluni.

Titartakkami uku immikkut isiginiarneqassapput:

• Silap pissusaata allanngoriartornerata kingunerisaanik siku saaligaluttuinnarpoq
• Qimmit sikup ulorianarsisimanera malugisarpaat qimussertorlu aarlerisaartarlugu.
• Qimmit piniariarfinnukassagunik ungasissorujummut qimuttariaqarput.

Atuartut suliartik naammassigunikku saqqummiutissavaat – atuaqatiminnut atuartunulluunniit allanut, angajoqqaanut il.il. saqqummiunneqarsinnaapput.

• Assinik ikkussineq

Book Creator webimi imannak assinik ikkussisarput:

1. Sinaakkutaa tooruk
2. billeder toqqaruk
3. Assilissanik atugassarnik ujarlerit, imaluunniit assiliaateqaruit nammineq titartarsimasarnik ikkunniakkannik ”overfør fra computer” toqqaruk.
4. Asseq kissaatigisaq tooruk
5. tilføj tooruk

Book Creator app-imi imannak assimik ikkussisarput: 

1. Sinaakkutaa tooruk
2.  + tooruk
3. Kamera toqqaruk
4. Titartakkat assiliuk
5. brug billede toqqaruk

• Nipimik immiussineq

Book Creator web-imi imannaq nipimik immiussisoqartarpoq:

1. + tooruk
2. Optag toqqaruk
3. Start optagelse tooruk
4. Immiussineq naammassippat stop optagelse tooruk
5. brug optagelse tooruk

Book Creator app-imi imannak nipimik immiussisoqartarpoq:

1.  + tooruk
2. Add Sound toqqaruk
3. Toortagaq aappaluttoq tooruk
4. Immiussineq naammassippat toortagaq aappaluttoq tooqqiguk
5. Yes tooruk

Atuartut tegneserialiatik klasseqatiminnut takutissavaat.

Utertitsiffigitinnissamut sinaakkuttat ajunngitsuunissaat isumagikkit. Atuartut suna ajunnginnersoq – sunalu pitsaaninngussanersoq isummernissaannut tapersersorneqassapput. Uani isumassarsiornerugit.

Nutaanik assilissanik sananissaat siunertanngikkaluarpoq, atuartulli iluaqutaanera misigissavaat ajunngitsumillu isornartorsiorneqarneq sulissutigissavaat. Kangiata Illorsuaniit podcastinik allanik suliaqassaguit, atuakkap Book Creatorip toqqornissaa isumaqassaaq, taamaasillutik suliareqqissinnagamikkit.  

Atuartut utertitsiffigineqarnissaat kissaatigigukku, suleqqinnissassinnut piffissaqassaasi. Taamaasillutik utertitsiffigineqarnitik atorsinnaaniassagamikkit, suliatillu allanngortillugit.

Podcasti Kiffaanngissuseq Navianartullu Kangiata Illorsuata Ilulissaniittup ineriartortitaraa.

Podcastimi Kiffaanngissuseq Navianartullu ilinniatitsinermi atortussat Lotte Brinkmannimit aamma Daniella Maria Manuelimit ineriartortitaapput, Anholt Læringsværksted Leg med IT suleqatigalugu. Atuartut atuagaat Book Creator suliniummik Nutaaliorta Kivitsisameersunit ineriartortitaavoq. Qiortakkat Rikke Falkenberg Kofoedimit aamma Daniella Maria Manuelimit, Leg med IT-minngaaniit ineriartortitaapput.

Ilinniartitsinermi atortussaq Kiffaanngissuseq Navianartullu Creative Commons kreditering-licens CC:BY-mit saqqummersitaavoq. Atortussat allannertaat, suliassartaat assiliartaallu agguarneqarsinnaapput, saqqummerseqqinneqarsinnaapput suliareqqinneqarsinnaallutillu, taamaallaat suminngaanneernersut nalunaarutigalugit tassalu ‘Kiffaanngissuseq Navianartullu`by Isfjordscenteret Ilulissat’.