ARFANNIARNEQ

ATORTUSSAT PILLUGIT

  • Umiamit piniarneq
  • Sassat – sikumit qilalukkat qaqortat qernertallu
  • Arferit atorneqarnerati
  •  

Ukua atorlugit suliassat akisinnaavatit

  • Oqaasertai allallugit
  • Nipi
  • Titartaanermut atortut
  • Assit 
    •  

Atuakkami sammisaq pillugu assit nassaarisinnaavatit.

ARFANNIARNERMUT ATATILLUGU SULIASSAT

Arfanniarneq inuit ulluinnarni  inuuniarnerannut pingaaruteqarsimavoq. Arferup neqaata orsuatalu ukioq naallugu nunaqarfimmi nerisassaqarnissaq isumannaarsinnaasimava.

Arferit umiamit angutinik anguarteqartumik pisarineqartarsimavoq. Nalinginnaaq assartuutitut atorneqaraangat arnat anguartaasarsimapput. 1920-illi kingorna arfanniarnermi umiatsiat nutaaliaanerusut atorneqartalersimapput.

Titartakkami ukiut 100-t matuma siornatigut arfanniartarneq puisinniartarnerlu takutinneqarpoq. Umiap qanoq isikkoqarnera titartaruk ataatigullu allagartalersoruk. Allagartalersuininni ersersissavat sooq umiaq angutinit arnanilluunniit anguarteqartarnersoq.

Titartagara:

Issittorujussuutillugu atorsaagaangallu imaq sikupallattarpoq. Taamaalillutik qilalukkat qernertat qaqortallu imaanut ammaannartumut anngussinnaajunnaartarput.

Imarnersani katersuuttarput. Tassani siku saattoq anersaassagaangamik aserortertarpaat.

Imarnersami qilalukkat honnorujut arlaqarsinnaapput. Taakkulu sassanik taaneqartarput. Piniarneq aallartikkaangat qilalukkat arlalippassuit toqurarneqartarput.

Qeqertarsuarmi qilalukkat qernertat sikumi imarnersamiittut (sassat), 1912

Ullumikkut sassat qaqutigoorput. Silap allanngoriartornera pissutaallu Ilulissat Kangia sikugajukkunnaarnikuuvoq, kisianni ilaatigut sikusarpoq. 

  • Kalaallit oqaasiat sassat qanoq isumaqarpa? Atuakkami quppernermi 41-mi ikiortissarsiorit.

  • Qangaanerusoq ullutsinnut naleqqiullugu sooq sassat qaqutigoornerulersimanerat nassuiaruk.

  • Quppernerup tulliani qilalugaq qernertaq takuneqarsinnaavoq. Eqqoriaruk qanoq takitiginersoq.

    Eqqoriaanera:

Qilalugaq qernertaq, 1939-ip missaani.

Ukiut tusintillit sisamat sinnerlugit Qeqertarsuup Tunuani arferit pisarineqartarsimapput. 

Arfeq tamakkerlugu atorneqartarpoq. Neqaa nerineqartarpoq. Saarngi sakkuliarineqartarput ukiukkullu illup najorneqartartup qalianut paakkarutissatut atorneqartarsimallutik. Soqqartai aalisaatiliaralugit qassutiliaralugillu atorneqartarsimapput. Arferup orsua, iginneq, kiassarnermut qaammaqqutitullu atorneqarsimapput.

Europamit arfanniat Qeqertarsuup Tunuanut 1600-kut nalaani takkussimapput. Arferit orsua angerlaraangami tunisarpaat. Europami illoqarfinni aqqusinernut qaammaqqutitut atorneqarsimavoq.

  • Arferup sarngi sunut atortuliarineqarsimappat? 

  • Arferit Kalaallit Nunaanni uumasut allattukkit. Uani paasisassarsiorit:  arferit 

    Allattukkakka:

  • Assimi takuneqarsinnaavoq angut ukiivissaminik sanasoq. Illu inaarniaruniuk atortussat suut atussavai?

ARFANNIARNERMUT ATATILLUGU SULIASSAT

Arfanniarneq inuit ulluinnarni  inuuniarnerannut pingaaruteqarsimavoq. Arferup neqaata orsuatalu ukioq naallugu nunaqarfimmi nerisassaqarnissaq isumannaarsinnaasimava.

Arferit umiamit angutinik anguarteqartumik pisarineqartarsimavoq. Nalinginnaaq assartuutitut atorneqaraangat arnat anguartaasarsimapput. 1920-illi kingorna arfanniarnermi umiatsiat nutaaliaanerusut atorneqartalersimapput.

Titartakkami ukiut 100-t matuma siornatigut arfanniartarneq puisinniartarnerlu takutinneqarpoq. Umiap qanoq isikkoqarnera titartaruk ataatigullu allagartalersoruk. Allagartalersuininni ersersissavat sooq umiaq angutinit arnanilluunniit anguarteqartarnersoq.

Titartagara:

Issittorujussuutillugu atorsaagaangallu imaq sikupallattarpoq. Taamaalillutik qilalukkat qernertat qaqortallu imaanut ammaannartumut anngussinnaajunnaartarput.

Imarnersani katersuuttarput. Tassani siku saattoq anersaassagaangamik aserortertarpaat.

Imarnersami qilalukkat honnorujut arlaqarsinnaapput. Taakkulu sassanik taaneqartarput. Piniarneq aallartikkaangat qilalukkat arlalippassuit toqurarneqartarput.

Qeqertarsuarmi qilalukkat qernertat sikumi imarnersamiittut (sassat), 1912

Ullumikkut sassat qaqutigoorput. Silap allanngoriartornera pissutaallu Ilulissat Kangia sikugajukkunnaarnikuuvoq, kisianni ilaatigut sikusarpoq. 

  • Kalaallit oqaasiat sassat qanoq isumaqarpa? Atuakkami quppernermi 41-mi ikiortissarsiorit.

  • Qangaanerusoq ullutsinnut naleqqiullugu sooq sassat qaqutigoornerulersimanerat nassuiaruk.

  • Quppernerup tulliani qilalugaq qernertaq takuneqarsinnaavoq. Eqqoriaruk qanoq takitiginersoq.

    Eqqoriaanera:

Qilalugaq qernertaq, 1939-ip missaani.

Ukiut tusintillit sisamat sinnerlugit Qeqertarsuup Tunuani arferit pisarineqartarsimapput. 

Arfeq tamakkerlugu atorneqartarpoq. Neqaa nerineqartarpoq. Saarngi sakkuliarineqartarput ukiukkullu illup najorneqartartup qalianut paakkarutissatut atorneqartarsimallutik. Soqqartai aalisaatiliaralugit qassutiliaralugillu atorneqartarsimapput. Arferup orsua, iginneq, kiassarnermut qaammaqqutitullu atorneqarsimapput.

Europamit arfanniat Qeqertarsuup Tunuanut 1600-kut nalaani takkussimapput. Arferit orsua angerlaraangami tunisarpaat. Europami illoqarfinni aqqusinernut qaammaqqutitut atorneqarsimavoq.

  • Arferup sarngi sunut atortuliarineqarsimappat? 

  • Arferit Kalaallit Nunaanni uumasut allattukkit. Uani paasisassarsiorit:  arferit 

    Allattukkakka:

  • Assimi takuneqarsinnaavoq angut ukiivissaminik sanasoq. Illu inaarniaruniuk atortussat suut atussavai?